Fotowoltaika, czyli elektrownie słoneczne, to aktualnie bardzo popularny temat zarówno wśród inwestorów jak i w opinii publicznej. Zgłębiając temat możemy spotkać się z wieloma mitami i stereotypami, zwłaszcza jeżeli informacje dotyczą pieniędzy i decyzji społecznych. Dzisiaj poruszymy trzy najpopularniejsze ciekawostki na temat energetyki słonecznej. Od razu każdą z nich sformułujemy zgodnie z prawdą, żeby nie powtarzać mitów. Dzięki wyjaśnianiu nieprawdziwych informacji osoby zainteresowane rynkiem farm fotowoltaicznych mogą opierać się na sprawdzonych danych.
Inwestycje fotowoltaiczne nie są zagrożeniem dla krajobrazu.

Neutralny wpływ na cenny krajobraz

Mitem jest jakoby dla energii wyprodukowanej przez elektrownie słoneczne potrzeba było w przyszłości niszczyć cenne krajobrazowo miejsca. Duża część przyszłych elektrowni słonecznych jest projektowana na terenach pokopalnianych. Np. motoryzacyjny start-up Rivian ogłosił inwestycję w przemianę największej kopalni węgla w Appalachach w ogromną elektrownię słoneczną. Zamiana terenów po kopalniach, które cechuje ogromny ślad węglowy, na tereny dla OZE to coraz częściej spotykany scenariusz.
Podczas ogłaszania „Master Planu 3” Elon Musk stwierdził, że do zasilenia całej planety z miksu OZE, wystarczy mniej niż 0,2% powierzchni ziemi i zachęcał świat do inwestowania w OZE, w tym farmy fotowoltaiczne. Czy 0,2% to dużo? Obecnie rolnictwo zajmuje 40% powierzchni ziemi na świecie. W samej Polsce nieużytki rolne zajmują 2% a np. w górniczej Australii tereny przekształcone przez górnictwo to właśnie 0,2% powierzchni kraju. Konieczność wykorzystania terenów cennych krajobrazowo i ekologicznie dla elektrowni słonecznej nie jest prawdą.

Bilans CO2 elektrowni słonecznej jest bardzo korzystny dla środowiska.

Mit, jakoby w całym cyklu życia produktu, panele fotowoltaiczne emitowały więcej CO2 niż oszczędzały, pojawia się coraz rzadziej, ale dalej jest obecny w przestrzeni internetowej. Zależnie od opracowania zrównoważanie śladu węglowego panelu ocenia się na 2 do 3 lat. Pozostały czas to całkowicie czysta energia. Czas działania takich paneli konsekwentnie się wydłuża, technologia rozwija się, a konkurencja między wieloma producentami wymusza tworzenie coraz bardziej trwałych paneli, które są używane w inwestycjach w farmy fotowoltaiczne. Powstaje też coraz lepszy i coraz tańszy osprzęt do elektrowni słonecznych. Dzięki zastosowaniu systemów podążania za słońcem, na przykład trackerów jednoosiowych, inwestycja w elektrownię słoneczną produkuje więcej prądu w ciągu doby, szybciej zmniejszając swój ślad węglowy.
Bilanse takie nie zawsze uwzględniają postępy w zakresie recyklingu paneli słonecznych. Obecnie branża recyklingowa testuje wiele nowych technologii, a na rynek wchodzą następni gracze. Recykling paneli jest korzystny nie tylko ze względów ekologicznych, ale także ekonomicznych. Wycofane lub uszkodzone panele fotowoltaiczne to duża ilość cennych pierwiastków. Ich przetworzenie w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym stanowi szansę na zarobek, o który konkurują liczne przedsiębiorstwa. Ślad węglowy elektrowni słonecznych jest jednym z najniższych ze wszystkich OZE, a w przyszłości będzie się jeszcze zmniejszać dzięki skutecznemu recyklingowi paneli fotowoltaicznych.

Elektrownie słoneczne są opłacalne.

O elektrowniach słonecznych słyszy się często, że ich opłacalność jest niska a inwestycje są stawiane tylko ze względu na presję regulatorów. Wysoki koszt produkcji energii ze słońca nie jest prawdą o czym świadczy nie tylko rosnąca ilość tych elektrowni ale też liczne badania. W 2009 roku energia ze słońca była prawie trzykrotnie droższa niż energia z elektrowni jądrowych a już w 2022 jest ponad czterokrotnie tańsza. Do oceny kosztów energii używa się wskaźnika LCOE (levelized cost of electricity), który ocenia całkowite koszty na przestrzeni okresu eksploatacji inwestycji. Firma doradcza Lazard, wyspecjalizowana w analizie kosztów energii, ogłosiła, że w roku 2023 dalsza eksploatacja elektrowni węglowych jest droższa niż budowa elektrowni OZE, w tym inwestowania w elektrownie słoneczne. W tym samym okresie firma doradcza EY wyliczyła, że LCOE elektrowni słonecznych jest 29% mniejsze niż najtańszych możliwych elektrowni opartych na paliwach kopalnych.

Elektrownie słoneczne działają wydajnie w polskim klimacie

Popularnym mitem jest nieopłacalność elektrowni słonecznej w klimacie jaki panuje na terenie Polski. Panele fotowoltaiczne w polskim klimacie pracują praktycznie cały rok. W lato nasłonecznienie jest największe, więc elektrownia słoneczna produkuje wtedy najwięcej prądu, ale najkorzystniejsza temperatura dla sprawności paneli, to nie miesiące letnie tylko temperatury bliższe zeru. Oczywiście prawdą jest, że w miesiącach zimowych produkcja będzie mniejsza ale należy zaznaczyć, że jest to okres gdzie wydajniej pracują elektrownie wiatrowe więc dobrze wyważony system energetyczny zbilansuje te różnice. Żeby farma fotowoltaiczna pracowała nie jest potrzebne też bezchmurne niebo. Chmury nie blokują całego światła słonecznego, a stopień, w jakim światło słoneczne jest blokowane, zależy od rodzaju i ilości chmur pokrywających niebo. Panele fotowoltaiczne dalej wytwarzają energię elektryczną w pochmurne dni. Obłoki odbijają część promieniowania słonecznego w przestrzeń kosmiczną, ale nie oznacza to braku zarobku dla właścicieli. Inwestycja w farmę fotowoltaiczną może sprzedawać prąd przez prawie cały rok. Ilość prądu jaką wyprodukuje taka inwestycja można zwiększyć dzięki zastosowaniu np. trackerów jednoosiowych. Trackery jednoosiowe to mechanizm pozwalający działać elektrowni słonecznej w konstrukcji „podążającej za słońcem”.

Podsumowanie

Osoby rozważające inwestycje w odnawialne źródła energii mogą być pewne, że energia słoneczna jest ekologiczna pod każdym względem, opłacalna w każdych warunkach klimatycznych oraz uzasadniona ekonomicznie. Wiedza taka z pewnością będzie pomocna przy podjęciu decyzji o inwestycji. Nigdy jednak żadna inwestycja nie daje pełnej gwarancji ale na podstawie badań i raportów wydaje się, że liczba inwestycji w farmy fotowoltaiczne będzie tylko rosła.